علائم آنفولانزا در کودکان (آپدیت جدید پاییز و زمستان 1404)

علائم آنفولانزا در کودکان در هفته‌های اخیر و با توجه میزان شدت و سرعت ابتلای کودکان دبستانی، پیش‌دبستانی و مهدکودک به این ویروس چشم‌گیر بوده است. این مساله به دلیل جهش‌های سریع در سویه جدید H۳N۲ ــ به‌ویژه زیرسویه‌های تازه مانند Subclade K ــ بیش از گذشته مورد توجه پزشکان قرار گرفته است. این سویه، برخلاف سرماخوردگی یا حتی انواع پیشین آنفلوانزا مانند H۱N۱، در کودکان زیر ۱۲ سال شدت بیشتری دارد و علائم آن سریع‌تر و تهاجمی‌تر بروز می‌کند.

برای والدین، تشخیص اینکه بیماری کودک یک سرماخوردگی ساده است یا نشانه‌های آنفلوانزای جدید H۳N۲، همیشه ساده نیست. به‌ویژه اینکه سیستم ایمنی کودکان در این سن هنوز کامل نشده و همین موضوع باعث می‌شود شدت علائم در آن‌ها بیشتر باشد. این مقاله از آزمایشگاه رایان به شما کمک می‌کند با علائم دقیق، نشانه‌های مهم و تفاوت‌های جدید این سویه آشنا شوید.

چرا سویه جدید آنفولانزا H۳N۲ در سال ۱۴۰۴ متفاوت است؟

اصطلاح «نوظهور» به دلیل جهش‌های ژنتیکی معنادار در ویروس آنفولانزا استفاده می‌شود. سویه غالب آنفولانزا ۱۴۰۴، یعنی Subclade K، تفاوت‌های مولکولی زیادی نسبت به نسخه‌های قبلی دارد.

این تغییرات باعث می‌شود سیستم ایمنی کودک نتواند این ویروس را به‌سرعت شناسایی کند؛ حتی اگر کودک قبلاً آنفلوانزا گرفته باشد. زیرسویه جدید واکنش التهابی بیشتری ایجاد می‌کند و همین موضوع شدت تب، بدن‌درد و علائم گوارشی را در کودکان افزایش می‌دهد.

برای بررسی دقیق ابتلا به سویه جدید H3N2 آنفولانزا، انجام تست PCR آنفلوانزا در آزمایشگاه معتبر توصیه می‌شود.

علائم آنفولانزا جدید در کودکان (در سویه H۳N۲)

شایع‌ترین علائم آنفولانزا 1404 (به‌ویژه سویه‌هایی مانند H۳N۲) در کودکان شامل شروع ناگهانی تب بالا، سرفه خشک و بی‌حالی شدید است. برخلاف سرماخوردگی، علائم آنفولانزا به تدریج ظاهر نمی‌شوند، بلکه کودک را به یکباره بیمار می‌کنند. مشخصه اصلی آن تب بسیار بالا (گاهی تا ۴۰ درجه) است که به سختی پایین می‌آید و سرفه‌های طولانی‌مدت که ممکن است هفته‌ها ادامه یابد. به طور کلی برخی از علائم آنفولانزا در کودکان موارد زیر است:

• علائم متمایز: دردهای عضلانی شدید (کودک از راه رفتن امتناع می‌کند)، سردرد شدید و خستگی مفرط که کودک را کاملاً زمین‌گیر می‌کند.
• نشانه‌های کلیدی: تب (بالای ۳۸.۵ درجه)، لرز، بدن‌درد، گلودرد و گاهی اسهال و استفراغ.
• نکته مهم پزشکی: در سویه H۳N۲، شدت تب و دردهای عضلانی معمولاً بیشتر است.

۱. تب ناگهانی و با درجه بالا

برخلاف سرماخوردگی که با آبریزش بینی شروع می‌شود، H۳N۲ به‌طور ناگهانی ظاهر می‌شود.

• الگوی بروز: ممکن است کودک صبح کاملاً سالم باشد، اما بعدازظهر با تب ۳۹ تا ۴۰ درجه به خانه بازگردد.
• مقاومت تب: یکی از ویژگی‌های مهم سویه ۲۰۲۵، تب‌های «مقاوم» است که با تب‌بر کمی کاهش می‌یابد اما به‌سرعت دوباره بالا می‌رود.
• مدت زمان: به‌جای ۲ تا ۳ روز معمول، تب ممکن است ۴ تا ۵ روز ادامه پیدا کند.

۲. درد شدید عضلات و مفاصل

در کودکان کم‌سن‌وسال تشخیص این علامت سخت‌تر است، زیرا قادر نیستند درد خود را به وضوح بیان کنند.

• نشانه‌ها در کودکان کم سن و سال: کودک مایل به راه رفتن نیست؛ هنگام بغل کردن گریه می‌کند و تمایل زیادی به بغل دارد.
• درد مفاصل: در سویه Subclade K درد مفاصل (به‌ویژه زانو و آرنج) بیشتر گزارش شده است.

۳. خستگی عمیق و بی‌حالی شدید

این وضعیت فقط «خستگی» نیست؛ بلکه یک خستگی و بیحالی بسیار شدید و عمیق است.

• تفاوت: کودک سرماخورده هنوز ممکن است بازی کند یا تلویزیون ببیند؛ اما کودک مبتلا به آنفولانزای جدید H۳N۲ معمولاً بی‌حال و بی‌انرژی است.
• علت: بدن انرژی زیادی برای مقابله با ویروس مصرف می‌کند.

علائم تنفسی: مهمترین ویژگی آنفولانزای جدید ۱۴۰۴ (سویه H۳N۲ )

علائم تنفسی معمولاً از سایر علائم آنفولانزا در کودکان ماندگارتر هستند.

۴. سرفه خشک و مداوم

سرفه آنفولانزای جدید خشک و تحریک‌کننده است.

• مکانیزم: ویروس جداره راه‌های تنفسی را ملتهب و حساس می‌کند.
• پیشرفت: شب‌ها بدتر می‌شود و ممکن است هفته‌ها ادامه یابد.
• «سرفه طولانی و ادامه‌دار»: ممکن است تا ۳ هفته پس از بهبود کامل نیز سرفه ادامه داشته باشد.

۵. گلودرد

نشانه اصلی: امتناع از خوردن یا نوشیدن.

ظاهر حلق: حلق بسیار قرمز است اما معمولاً لکه‌های سفید (مثل استرپتوکوک) دیده نمی‌شود.

۶. آبریزش یا گرفتگی بینی

در آنفولانزای جدید (سویه H۳N۲ ) کمتر از سرماخوردگی دیده می‌شود، اما وجود دارد و معمولاً ثانویه به تب و بدن‌درد است.

علائم گوارشی آنفولانزای جدید: تفاوت مهم کودکان با بزرگسالان

کودکان نسبت به بزرگسالان بیشتر دچار مشکلات گوارشی می‌شوند.

۷. تهوع و استفراغ

شروع: گاهی پیش از بروز تب و سرفه، کودک استفراغ می‌کند.

تفاوت با ویروس معده: وجود تب بالا همراه با علائم تنفسی.

۸. اسهال و دل‌درد

به دلیل التهاب غدد لنفاوی شکم رخ می‌دهد.
خطر: ترکیب تب، استفراغ و اسهال خطر کم‌آبی بدن را افزایش می‌دهد.

علائم عصبی و رفتاری

برخی سویه‌های آنفولانزای جدید ۱۴۰۴ باعث تحریک‌پذیری عصبی بیشتری در کودکان می‌شوند.

۹. سردرد شدید

درد ضربانی که معمولاً پشت چشم‌ها است. کودکان خردسال ممکن است از نور چراغ فراری باشند یا سرشان را در بالش فشار دهند.

۱۰. گیجی یا هذیان ناشی از تب

شرح: کودک ممکن است هنگام بالا رفتن تب، دچار توهم یا سردرگمی کوتاه‌مدت شود. این حالت معمولاً با کاهش تب از بین می‌رود.

علائم خطرناک آنفولانزای جدید در کودکان چیست؟

در صورت مشاهده هر یک از این موارد، سریعاً به اورژانس مراجعه کنید:

• تنفس سخت، تند یا کشیده شدن قفسه سینه هنگام نفس کشیدن؛
• کبودی لب‌ها یا پوست؛
• بی‌آبی شدید: نداشتن ادرار بیش از ۸ ساعت، خشکی دهان، گریه بدون اشک؛
• تغییر سطح هوشیاری یا عدم بیدار شدن؛
• تب همراه با دانه‌های پوستی که با فشار محو نمی‌شوند؛
• بدتر شدن دوباره پس از بهبود ۲۴ تا ۴۸ ساعته (نشانه احتمالی ذات‌الریه باکتریایی ثانویه).

چرا کودکان زیر ۱۲ سال آسیب‌پذیرترند؟

سیستم ایمنی نابالغ: تجربه کمتر با ویروس‌های مشابه.

راه‌های هوایی کوچک‌تر: التهاب اندک هم می‌تواند مشکل‌ساز شود.

محیط‌های شلوغ: مدارس و مهدکودک‌ها عامل انتقال شدید ویروس هستند.

دوره درمان آنفولانزای جدید چند روز است؟

روزهای ۱ تا ۴: تب بالا، شدیدترین علائم؛

روزهای ۵ تا ۷: تب کاهش می‌یابد اما بی‌حالی ادامه دارد؛

روزهای ۸ تا ۲۱: دوره پسابیماری؛ سرفه و خستگی خفیف ادامه دارد.

چرا انجام تست آنفلوانزای ۱۴۰۴ (سویه H۳N۲ ) ضروری است؟

برای تشخیص دقیق این سویه، بهترین روش انجام تست تخصصی آنفلوانزا در یک آزمایشگاه معتبر است. در شهر شیراز، آزمایشگاه‌های معتبر مانند رایان با تجهیزات تخصصی ویروس‌شناسی و امکان انجام PCR اختصاصی آنفلوانزا، یکی از مراکز قابل‌اعتماد برای تشخیص سریع و دقیق H۳N۲ است. تشخیص زودهنگام به شما کمک می‌کند روند مراقبت از کودک را بهتر مدیریت کنید و از خطر عوارضی مانند ذات‌الریه پیشگیری شود.

علائم آنفولانزا در کودک یک ساله

تشخیص آنفولانزا در کودک یک ساله دشوارتر است زیرا قادر به بیان درد نیستند. مهم‌ترین نشانه، تغییر ناگهانی رفتار و تب بالا است. اگر کودک به شدت بی‌قرار است یا برعکس، بیش از حد می‌خوابد، مشکوک به آنفولانزا باشید.

• علائم هشداردهنده: گریه بدون اشک (کم‌آبی)، امتناع از شیر خوردن یا غذا، تنفس سریع و صدادار، و خواب‌آلودگی غیرعادی.
• اقدام فوری: در این سن، تب بالای ۳۸.۵ درجه نیازمند ویزیت فوری پزشک است.

علائم آنفولانزا در کودک دو ساله

در کودکان دو ساله، علاوه بر تب و سرفه، ممکن است کودک بتواند به جای خاصی از بدن اشاره کند یا از "اوف شدن" گلو یا سر شکایت کند. کاهش اشتها و انرژی برای بازی کردن از نشانه‌های بارز است.

• تفاوت با سن کمتر: احتمال آبریزش بینی و سرفه‌های خلط‌دار در این سن بیشتر دیده می‌شود.
• نشانه گوارشی: اسهال و استفراغ در کودکان دو ساله مبتلا به آنفولانزا (مخصوصاً H۳N۲) شایع‌تر از بزرگسالان است.

باید گفت کودکان زیر دو سال در گروه پرخطر قرار دارند. به طور کلی سیستم ایمنی تکامل‌نیافته باعث می‌شود علائم آنفولانزا در کودکان زیر دو سال و به ویژه نشانه‌های تنفسی سریع‌تر به ذات‌الریه تبدیل شوند. علائم اصلی شامل تب مقاوم، ناله کردن در خواب و فرورفتن قفسه سینه هنگام تنفس است.

• خطر اصلی: کم‌آبی بدن و تشنج ناشی از تب.
• توصیه پزشکی: هرگونه تب در زیر ۲ سال باید جدی گرفته شود و درمان خانگی به تنهایی کافی نیست.

تب آنفولانزا در کودکان چند روز طول میکشد؟

در حالت استاندارد، تب ناشی از آنفولانزا بین ۳ تا ۴ روز طول می‌کشد. با این حال، در برخی سویه‌های جدید، تب ممکن است تا ۵ الی ۷ روز نیز ادامه یابد.

• الگوی تب: معمولاً در دو روز اول بسیار شدید است و سپس کاهش می‌یابد.
• هشدار بازگشت تب: اگر تب قطع شد و بعد از ۱-۲ روز دوباره با شدت برگشت، نشانه عفونت ثانویه (مانند عفونت گوش یا پنومونی) است و نیاز به آنتی‌بیوتیک دارد.

درمان سریع آنفولانزا در کودکان

هیچ درمان "فوری" جادویی وجود ندارد، اما شروع داروهای ضدویروسی (مانند اوسلتامیویر با تجویز پزشک) در ۴۸ ساعت اول می‌تواند طول بیماری را ۱ تا ۲ روز کاهش دهد. درمان‌های حمایتی اساس بهبودی هستند.

• راهکارهای طلایی:
  • استراحت مطلق: انرژی بدن باید صرف مبارزه با ویروس شود.
  • مایعات فراوان: آب، سوپ رقیق و محلول‌های ORS برای پیشگیری از کم‌آبی.
  • کنترل تب: استفاده از استامینوفن یا ایبوپروفن (با دوز دقیق وزنی). هرگز به کودک آسپرین ندهید (خطر سندروم ری).
  • بخور سرد: برای باز کردن مجاری تنفسی.

جمع‌بندی

اگرچه علائم این سویه جدید گسترده و گاهی نگران‌کننده هستند، بیشتر کودکان با مراقبت مناسب بهبود کامل پیدا می‌کنند. تشخیص زودهنگام، کنترل تب و استراحت کافی مهم‌ترین مراحل درمان هستند. در صورت بروز علائم غیرمعمول یا تشدید بیماری، ارزیابی پزشکی ضروری است. برای تشخیص دقیق، انجام تست در آزمایشگاه رایان به والدین ساکن استان فارس و شیراز توصیه می‌شود.